Stawy skroniowo-żuchwowe

Okluzja to sposób stykania się zębów górnych z dolnymi, bardzo ważne jest też ułożenie stawów skroniowo-żuchwowego wraz z prawidłowym napięciem mięśni. Wszelkie zaburzenia w okluzji mogą powodować chorobę okluzyjną. Symptomy, które mogą świadczyć o jej występowaniu to m. in. problem z otwieraniem ust, trzaski stawów, zaciskanie i zgrzytanie zębami, bóle głowy (w tym ciągłe migreny), zmęczenie mięśni twarzy i szyi, nadwrażliwość i bóle zębów, powstawanie recesji dziąsłowych. Występowanie choroby okluzyjnej jest poważnym problemem stomatologicznym, który nieleczony, może doprowadzić nawet do utraty zębów. Choroba okluzyjna jest częstszym czynnikiem powodującym utratę zębów niż próchnica, gdyż może powodować złamania, pęknięcia pojedynczych zębów lub mocne skracania się całych łuków zębowych.

Choroba okluzyjna jest przeważnie lekceważona przez Pacjentów, którzy ignorują pierwsze objawy. Najczęściej zgłaszają się do stomatologa kiedy schorzenie jest już w zaawansowanym stadium rozwoju.

Leczenie choroby okluzyjnej jest wieloetapowe i jego celem jest przywrócenie prawidłowej relacji zwarciowej u pacjenta, czyli takiej, w której nie dochodzi do urazu zębów oraz nieprawidłowości w stawach skroniowo-żuchwowych. Leczenie zaburzeń okluzji obejmuje wiele zabiegów i analiz, w zakres której wchodzą m.in.:

• testy czynnościowe stawów skroniowo żuchwowych
• badanie czynnościowe
• wyciski diagnostyczne
• deprogramacja
• rejestracja zgryzu
• analiza zwarcia
• opracowanie odpowiedniego planu leczenia.

Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie w zależności od problemu pacjenta, dlatego nie ma zatem uniwersalnej metody zwalczenia choroby okluzyjnej.

Choroba okluzyjna nigdy nie wyleczy się sama, a zmiany wyglądu uzębienia będą się pogłębiać, dlatego bardzo ważne jest wyleczenie nieprawidłowości zgryzu, dzięki czemu znikną na przykład uporczywe bóle głowy. Nie podjęcie leczenia może doprowadzić do rozwoju paradontozy, a w konsekwencji do utraty zębów, jak również może skutkować uszkodzeniem uzupełnień protetycznych (mostów, koron).

Nie bagatelizuj problemu choroby okluzyjnej, jeżeli zauważysz u siebie objawy tej dolegliwości, koniecznie umów się na konsultację specjalistyczną do naszej kliniki.

Rozpoznanie, diagnozowanie oraz leczenie tej choroby wymaga dużej wiedzy i doświadczenia z zakresu okluzji. Najważniejsza jest kompleksowa diagnoza obejmująca wszystkie problemy pacjenta – szczególnie przed rozległym leczeniem protetycznym, przebudową zwarcia lub ortodoncją. Dlatego właśnie lekarze specjalizujący się w dziedzinie okluzji opracowują plan leczenia dopiero po uzyskaniu kompletu informacji ze wszystkich przebytych konsultacji pacjenta (w przypadku wskazań medycznych) oraz przeprowadzeniu pełnej deprogramacji pacjenta. Współpraca lekarzy gwarantuje powodzenie dalszego leczenia.

Pacjenci w naszej klinice przechodzą szczegółową diagnostykę czynnościową narządu żucia, w skład której wchodzi szczegółowa ankieta dotycząca ogólnych problemów zdrowotnych oraz dotyczących uzębienia. Dokładny wywiad medyczny i stomatologiczny jest bardzo istotny przy interdyscyplinarnym podejściu do pacjenta, gdyż konieczne jest badanie stawów skroniowo-żuchwowych, przyzębia, stanu biomechanicznego uzębienia, uzupełnień protetycznych oraz ocena funkcjonalna i testy czynnościowe.

Cały proces deprogramacji wymaga ok. 3-5 wizyt w naszej klinice. Składa się z kilku etapów:

BADANIE + WYCISKI

Badanie zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych polega na obszernym wywiadzie z pacjentem na temat jego dolegliwości i problemów. Często konieczne jest wykonanie zdjęcia pantomograficznego oraz zdjęć rtg stawów w zwarciu i rozwarciu szczęk, które uwidaczniają kości, ich zwyrodnienia, złamania czy zmiany nowotworowe. Stomatolog może również zmierzyć linijką, jak szeroko pacjent może otworzyć usta. Jeśli badanie wykaże, iż niezbędna jest korekta zwarcia obu szczęk pacjenta, lekarz pobierze wyciski szczęki i żuchwy pacjenta, na podstawie których wykonuje się w laboratorium protetycznym deprogramator Koisa.

DEPROGRAMATOR

Jest on pierwszym i niezbędnym punktem w przypadkach wymagających pełnej rekonstrukcji zgryzu. Tę ruchomą platformę pacjent nosi na podniebieniu od tygodnia do miesiąca, z przerwą na mycie zębów oraz jedzenie. Tyle czasu wystarcza zazwyczaj na deprogramację.

REJESTRACJA ZGRYZU

W oparciu o DFA, czyli analizator zębowo-twarzowy. Umożliwia on przeniesienie informacji odnośnie twarzy pacjenta i jego zgryzu po deprogramacji do artykulatora. Na tej wizycie wykonywane są również wyciski do wykonania modeli diagnostycznych (już po noszeniu deprogramatora), które są niezbędne do ustalenia prawidłowego, docelowego zgryzu pacjenta.

ANALIZA ZWARCIA

Polega na ocenie sprawdzeniu prawidłowego rozłożenia sił i kontaktów zwarciowych na powierzchni zębów, jak również na ocenie prawidłowego funkcjonowania aparatu żucia. Odbywa się odstawie zdjęć radiologicznych i cyfrowych fotografii twarzy pacjenta z analizatorem zębowo-twarzowym DFA, a przede wszystkim w oparciu o gipsowe modele zębów po deprogramacji umieszczone w artykulatorze. Artykulator w pewnym uproszczeniu stanowi symulator ruchów żuchwy pacjenta i pracy stawów i pozwala na rejestrację relacji przestrzennej zębów w stosunku do pozostałych elementów czaszki – w szczególności stawów skroniowo-żuchwowych.

PLAN LECZENIA

Jest to pisemne opracowanie, na podstawie wykonanej analizy zgryzu pacjenta, optymalnego sposobu leczenia, którego celem jest korekta zwarcia zębów w jamie ustnej oraz skuteczne wyeliminowanie wszelkich dolegliwości ze strony stawu skroniowo-żuchwowego poprzez wybalansowanie, wyrównanie odpowiednich punktowych kontaktów szczęki i żuchwy.

DEPROGRAMATOR

Deprogramator to specjalny aparat podobny do aparatu ortodontycznego. Umożliwia ocenę stabilności zgryzu pacjenta. Deprogramator Koisa dzięki wyłączaniu kontaktu zębów uczestniczących w procesie żucia leczy pamięć mięśni zagryzania w złej pozycji (częste w zgryzie nawykowym, które utrwaliło się przez lata). Pozwala to żuchwie przyjąć bardziej wygodną pozycję. Ta zrelaksowana pozycja żuchwy jest niezbędna do dalszego projektowania leczenia, a jej wymiernym i niemal natychmiast odczuwanym efektem jest najczęściej już na tym etapie zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Zaleca się noszenie deprogramatora Koisa przez okres od 2 tygodni do 1 miesiąca. Deprogramator należy zakładać zawsze na noc, a w dzień nosić go tak długo, jak jest to możliwe. Najlepiej nosić aparat całą dobę i wyjmować go jedynie do jedzenia i mycia zębów.

Deprogramator został zaprojektowany tak, by zapewnić pacjentom najwyższy komfort. W przeciągu kilku dni większość osób przyzwyczaja się do mówienia z nowym aparatem. W niektórych przypadkach początkowo może wystąpić ból mięśni, który mija po osiągnięciu ich relaksacji.

Problemy z zaburzeniami w ich funkcjonowaniu dotyczą coraz więcej osób i stają się poważnym problemem społecznym. Jest wiele przyczyn dolegliwości w stawach skroniowo-żuchwowych. Zaliczamy do nich między innymi:

• wady zgryzu
• wady postawy ciała
• urazy mechaniczne w obrębie głowy, a szczególnie szczęki
• zaciskanie mięśni żwaczowych
• liczne braki zębowe
• rozchwiane i przemieszczone zęby
• nieprawidłowo wykonane lub przestarzałe protezy
• starcie zębów spowodowane zgrzytaniem zębów
• czynnik psychogenny, np. silny uraz psychiczny
• silny, długotrwały stres
• bruksizm – zgrzytanie i zaciskanie zębów
• parafunkcje, np. obgryzanie paznokci, nagryzanie warg, policzków, ołówków.

Sposób leczenia po deprogramacji jest zawsze indywidualny w zależności od problemu pacjenta. Leczenie nie zawsze musi być skomplikowane. W niektórych przypadkach wystarczy wykonanie właściwej odbudowy zębów (lub jej korekta), ekstrakcja zębów ósmych czy zlikwidowanie problemów z dziąsłami poprzez odpowiednią higienę i zabiegi stomatologiczne.

SZYNA RELAKSACYJNA jest często podstawowym sposobem leczenia zachowawczego ze względu na swoje terapeutyczne oddziaływanie. Ten rodzaj szyny (silikonowa nakładka na łuk zębowy) redukuje bóle mięśniowe dzięki rozluźnieniu mięśni. Szczególnie przydatna jest w przypadku bruksizmu – zgrzytania zębami.

Leczenie stomatologiczne:

ZACHOWAWCZE – zmiana kształtu i wielkości zębów poprzez właściwą odbudowę zęba, wymianę wypełnień.

PROTETYCZNE – w przypadku braków zębowych wykonanie koron, mostów; często powiązane z leczeniem implantologicznym. Dzięki deprogramacji Koisa prace protetyczne są precyzyjniejsze, lepiej dostosowane do zgryzu i zdecydowanie dłużej funkcjonują w jamie ustnej. Lekarz może zalecić również szyny okluzyjne – plastikowe nakładki nazębne lub podjęzykowe na noc lub/i na dzień, które pozwolą na odpowiednie ułożenie szczęk wobec siebie. Uniemożliwiają tym samym zaciskanie zębów i napinanie mięśni żwaczowych.

ORTODONTYCZNE – w przypadku występowania wad zgryzu.

PERIODONTOLOGICZNE – kiretaże, leczenie recesji dziąseł, szynowanie zębów. Nieprawidłowe warunki zgryzowe mają wpływ na stan dziąsła i kości w obrębie przeciążonych zębów. Dochodzi do obniżenia, odsłonięcia, czasem zaniku dziąsła, a docelowo nadwrażliwości szyjek. Zanik więzadeł między kością a zębem pogłębia kieszonki dziąsłowe. Utrudnia to higienę i doprowadza do stanów zapalnych dziąsła. Dlatego w niektórych przypadkach leczenie paradontozy powinno się rozpocząć od deprogramacji Koisa.